Desilo se u 1944. godini
-
Savezničke snage u Drugom svetskom ratu počele napad na nemačke položaje na Monte Kasinu, duž najvišeg dela Apeninskog poluostrva. U žestokim borbama razoren gradić Kasino i najstariji benediktinski manastir, koji je 529. podigao osnivač tog reda Sveti Benedikt od Nursije.
-
Rođen Mladen Đurđević, jedan od najistaknutijih u hrvatskoj i srpskoj enigmatici.
-
Rođen Džejms Patrik Pejdž (engl. James Patrick "Jimmi" Page), engleski gitarista, kompozitor i producent.
-
Rođen Džozef Vilijam „Džo“ Frejzer (engl. Joseph William "Joe" Frazier), američki profesionalni bokser, olimpijski pobjednik i svjetski šampion u superteškoj kategoriji.
-
Počela Bitka za Monte Cassino, jedna od najvažnijih bitaka na Italijanskom frontu u Drugom svjetskom ratu.
-
Nakon sedmodnevnih žestokih borbi sovjetske trupe su u Drugom svetskom ratu okončale blokadu Lenjingrada, u kojem je tokom nemačke opsade od septembra 1941. od iscrpljenosti i gladi umrlo oko 620.000 ljudi.
-
Počelo iskrcavanje savezničkih snaga kod Ancija u Italiji u Drugom svetskom ratu.
-
Rođen Nikola Špear, bivši jugoslavenski profesionalni teniser. Osvojio je jednu titulu u parovima sa Željkom Franulovićem (Kings Cup 1969), a 21 put je nastupao za jugoslavensku Davis Cup reprezentaciju.
-
U Vrhovni štab Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Drvaru stigla sovjetska vojna misija, prva sovjetska vojna misija na tlu Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.
-
Staljin je izdao zapovijed da se svi Čečeni presele u Kazahstan. Velik dio od njih pola milijuna pritom je ubijen.
-
Rođen David J. Wineland, američki fizičar i dobitnik Nobelove nagrade za fiziku.
-
Američke trupe su u Drugom svjetskom ratu izvršile invaziju na Admiralska ostrva u Tihom okeanu severoistočno od Nove Gvineje, koja su bila pod japanskom okupacijom. Zauzimanje tih ostrva bilo je strateški značajno za savezničke snage u nadiranju ka Filipinima.
-
Američki ratni avioni su se prvi put u Drugom svjetskom ratu pojavili iznad Berlina.
-
Poletevši iz vazduhoplovnih baza u Velikoj Britaniji, 658 američkih bombardera započeli su danonoćno bombardovanje Berlina.
-
Rođena Atina Bojadži, makedonska maratonska plivačica, nazivana i "Ohridski delfin". Ostala je upamćena po tome što je bila prva žena sa područja nekadašnje Jugoslavije koja je preplivala kanal La Manche.
-
Rođen Ivan Ćurković, fudbalski golman, reprezentativac, sportski radnik, predsednik Olimpijskog komiteta Srbije i Crne Gore i OK Srbije, vitez Legije časti.
-
Napadom više od 200 bombardera na ciljeve u Beču počelo je savezničko bombardovanje Austrije u Drugom svetskom ratu.
-
Rođen Vojislav Koštunica, premijer Srbije i Predsjednik Demokratske Stranke Srbije.
-
Drugi svjetski rat: zarobljeni saveznički vojnici započeli su "Veliki bijeg", probivši Stalag Luft III, zatvorenički logor pod vodstvom Luftwaffea.
-
Njemačka okupaciona vojska je ubila 335 osoba u Rimu kao odmazda za partizanski napad na SS policijski puk prethodnog dana.
-
Pripadnici SS divizije "Prinz Eugen" i domaće izdajice u zločinačkom pohodu pobili 1800 seljana podno planine Kamešnica u Cetinskoj krajini u Hrvatskoj. Ovaj zločin je poznat i kao "Pokolj u potkamešničkim selima".
-
Rođen Krunoslav Kićo Slabinac, osječki, hrvatski i jugoslovenski, pjevač, gitarista, kompozitor i aranžer.
-
Rođen Gerhard Fric Kurt Šreder (njem. Gerhard Fritz Kurt Schröder), njemački političar i državnik.
-
Drugi svetski rat: Jedinice sovjetske Crvene armije izbile na granicu Čehoslovačke i Rumunije.
-
Drugi svetski rat: Saveznička avijacija bombardovala Beograd. Poginulo više od 1.200 ljudi, više hiljada povređeno, razoreno oko 600 zgrada.
-
Drugi svetski rat: Na aerodromu Benina kod Bengazija u Libiji u formirana Prva vazduhoplovna eskadrila Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Eskadrilu činilo 16 borbenih aviona "spitfajer".
-
U nacističkoj akciji odmazde spaljeno je selo Lipa (općina Matulji) i ubijeno je 269 mještana, odreda žena, djece i staraca.
-
Drugi svetski rat: Sovjetske trupe u Drugom svetskom ratu počele napad na Sevastopolj i narednog dana ga oslobodile od nemačke vojske.
-
Jugoslavenski partizani osnovali Odelenje za zaštitu naroda (OZNA). Taj dan se u bivšoj SFRJ obilježavao kao Dan bezbjednosti.
-
Rođen Džordž Lukas (engl. George Lucas), američki filmski režiser, tvorac Ratova Zvevda.
-
Drugi svetski rat: U Sovjetskom Savezu počelo proterivanje više od 200.000 Tatara sa Krima pod optužbom da su sarađivali s Nemcima.
-
Pobjedom Saveznika, ali uz teške gubitke, završena Bitka za Monte Cassino, jedna od najvažnijih bitaka na Italijanskom frontu u Drugom svjetskom ratu.
-
Rođen Vinfrid Georg Zebald poznat kao V. G. Zebald (njem. Winfried Georg Sebald), pisac njemačkog porijekla, britanski akademik.
-
Rođen Džon Robert Koker (engl. John Robert "Joe" Cocker), britanski pop i bluz pjevač.
-
Nijemci su počeli vazdušni desant na Drvar gde je bio smješten Vrhovni štab NOVJ, gdje su se nalazili maršal Jugoslavije Josip Broz Tito i Randolf Čerčil, sin Vinstona Čerčila, premijera Velike Britanije. Plan nijemaca je propao. Zbog toga se u Jugoslaviji taj dan slavio kao Dan Mladosti.
-
Rođen Rudi Džulijani (engl. Rudy Giuliani), američki političar i gradonačelnik New Yorka.
-
Umro Tihomir Đorđević, srpski etnolog, folklorista i kulturni istoričar, profesor beogradskog univerziteta.
-
Jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević potpisao je ukaz o imenovanju za predsednika jugoslovenske vlade u izbeglištvu bivšeg hrvatskog bana Ivana Šubašića.
-
Rim oslobođen od fašističke okupacije. Glavni zapovjednik Wehrmachta u Italiji, Albert Kesselring, naredbom je povukao svoje jedinice. U grad je ušla američka 1. oklopna divizija.
-
Drugi svjetski rat: Savezničke snage se iskrcale se u Normandiji u najvećem desantu u istoriji, nazvanom "Dan D".
-
Prve njemačke rakete V-1 (njem. Vergeltungswaffe 1) ispaljene u Drugom svetskom ratu na južnu Englesku.
-
Drugi svjetskir rat: Na Visu ratu sklopljen sporazum Tito-Šubašić o odnosima Narodnoodlobodilačkog pokreta i Vlade Jugoslavije u emigraciji.
-
Island postao nezavisna republika pošto su njegovi stanovnici na referendumu odlučili da se odvoje od Danske.
-
Drugi svjetski rat: Američke snage u zauzele ostrvo Sajpan u Pacifiku, jednu od najvećih vojno-pomorskih baza Japana.
-
Drugi svjetski rat: Porazom japanske flote okončana pomorska bitka u Filipinskom moru .
-
Američki Kongres donio je odobrenje o formiranju Američke obavještajne službe (CIA).
-
Američka i britanska mornarica su bombardovale Šerbur da bi podržali napredovanje jedinica vojske SAD koje su se borile u bici za Šerbur.
-
Savezničke snage u drugom svetskom ratu zauzele francuski grad Šerbur, važnu luku na Lamanšu.
-
Sovjetske trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile glavni grad Belorusije Minsk i zarobile 100.000 nemačkih vojnika, što Bjelorusija slavi kao Dan neovisnosti.
-
U požaru koji je u glavnom šatoru cirkusa „Ringling Brothers and Barnum & Bailey“ izazvao gutač vatre, u američkom gradu Hartford u Konektikatu, poginulo je 167 ljudi.
-
Britanske i kanadske trupe preuzele su od Nemaca u Drugom svetskom ratu grad Kaen u Normandiji, nakon žestokog bombardovanja i jednomesečnih bitaka.
-
Američke snage u Drugom svetskom ratu zauzele ostrvo Sajpan u Pacifiku, jednu od najvećih vojno-pomorskih baza Japana.
-
Počela je sovjetska ofanziva na Pribaltik u Drugom svetskom ratu. Crvena armija zauzela je grad Viljnus u Litvaniji.
-
Rođen Erne Rubik (mađ. Rubik Ernő), mađarski pronalazač, vajar i profesor arhitekture, tvorac Rubikove zmije i Rubikove kocke.
-
Rođena Milka Canić, srpski lektor i supervizor (stručni konsultant) popularnog srpskog kviza TV Slagalica.
-
Rođena Jelena Šantić, rođena Jovanović, bila je poznata balerina, teoretičarka baleta i mirovna aktivistkinja.
-
Nemački pukovnik Klaus Šenk, grof fon Štaufenberg, izvršio atentat na nacističkog lidera Adolfa Hitlera podmetanjem bombe pod njegov sto u bunkeru „Vučja jama“ kod Berlina. Hitler lakše povređen, a zaverenici pogubljeni.
-
U Lublinu u Drugom svetskom ratu grupa poljskih političara, poslata iz SSSR, formirala Komitet narodnog oslobođenja, koji je Moskva priznala kao privremenu poljsku vladu nasuprot izbegličkoj vladi u Londonu.
-
Umro Max Heinrich Hermann Reinhardt Nettlau, njemačko-austrijski anarhist, historičar i biograf.
-
Kao pilot savezničkog aviona u Drugom sjvetskom ratu, nad Mediteranom poginuo francuski pisac Antoan de Sent Egziperi (franc. Antoine de Saint-Exupéry), autor „Malog princa“, jedne od najčitanijih knjiga u svetu.
-
Antoine de Saint-Exupery poginuo je kao pilot savezničkog aviona u Drugom svjetskom ratu.
-
U Vašavi je izbio ustanak protiv nemačke okupacije. Posle dvomesečnih borbi Nemci su savladali ustanike, a veliki broj njih poslali u koncentracione logore.
-
U skrovištu u Amsterdamu Gestapo je uhapsio porodicu Frank i još četvoro Jevreja i deportovao ih u koncentracioni logor. Posle rata otkriven je dnevni 14-godišnje devojčice Ane Frank, koji predstavlja jedan od najpotresnijih dokumenata o stradanju Jevreja u Drugom svetskom ratu.
-
Proradio prvi naftovod pod morem, kojim je ispod Lamanša nafta isporučivana savezničkim snagama u Francuskoj. Kroz naftovod dnevno prolazilo 700 tona nafte.
-
Iskrcavanjem savezničkih trupa u južnoj Francuskoj u Drugom svetskom ratu počela je operacija "Dragon", čime je otvoren drugi front nakon iskrcavanja saveznika u Normandiji u junu.
-
Crvena armija je pokrenula Jaši-Kišinjevsku operaciju protiv nemačko-rumunskih snaga, posle koje je Rumunija objavila rat Nemačkoj.
-
U Dambarton Ouksu kod Vašingtona počela konferencija predstavnika SSSR, SAD, Velike Britanije i Kine o osnivanju četiri glavna organa UN, a to su Saveta bezbednosti, Generalna skupština, Međunarodni sud pravde i stalni sekretarijati.
-
Rumunija je, u Drugom svetskom ratu, prekinula savezništvo sa Hitlerovom Nemačkom i pridružila se Saveznicima. Kralj Mihail I objavio je rat Nemačkoj i naredio da se uhapsi pronacistički lider Jon Antonesku.
-
Kod Bačke Palanke formiran subotički partizanski odred; za zapovjednika je bio imenovan Jovan Mikić - Spartak.
-
Bugarska, koja je u drugom svetskom ratu bila na strani Sila osovine, saopštila je da istupa iz rata i zatražila primirje od Saveznika.
-
Poslednji nemački vojnici u Marseju u Francuskoj predali su se u Drugom svetskom ratu Saveznicima; oslobodjen je Tulon.
-
Na zahtev izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije kralj Petar II Karađorđević posebnim ukazom oduzeo je komandu generalu Mihajloviću i pozvao vojsku da se stavi pod komandu Josipa Broza Tita. Kraljeva odluka objavljena je preko radija 12. septembra.
-
Započeo slovački narodni ustanak u kojem je 60.000 slovačkih trupa ustalo protiv nacista.
-
Sovjetska armija je u Drugom svetskom ratu zauzela naftna polja u Ploeštiju u Rumuniji, čime je nemačku vojsku lišila važnog izvora snabdevanja gorivom.
-
Sovjetske trupe i tenkovi ušle su, u Drugom svetskom ratu, u glavni grad Rumunije, Bukurešt, gde su ih građani oduševljeno pozdravili.
-
Britanske i kanadske trupe oslobodile su u Drugom svetskom ratu belgijske gradove Brisel i Antverpen.
-
Prva nemačka raketa V2, ispaljena iz Haga, u Drugom svetskom ratu pala je na London. Nemci su do kraja rata izbacili više od 1.000 raketnih bombi na Veliku Britaniju od kojih je 660 palo na London.
-
Rođen Abdulah Sidran, jugoslovenski je i bosanskohercegovački pjesnik, prozaik i filmski scenarist.
-
Dan po ulasku sovjetskih trupa u Bugarsku bugarski komunisti preuzeli vlast u zemlji.
-
Drugi svetski rat: Spuštanjem britanskih padobranaca kod grada Arnema u Holandiji počela Operacija Market Garden u Drugom svetskom ratu, s ciljem uspostavljanja mostobrana na reci Rajni i zaobilaženja nemačke linije odbrane. Savezničke trupe naišle na neočekivano jak otpor Nemaca, a operacija propala uz velike gubitke saveznika.
-
Drugi svetski rat: Nakon teških borbi, američke oklopne jedinice pod komandom generala Džordža Patona zauzele su u Drugom svetskom ratu luku Brest, značajno vojno pomorsko uporište u severozapadnoj Francuskoj.
-
Potpisano je Moskovsko primirje između Finske i Sovjetskog Saveza, čime je završen Nastavljeni rat.
-
Rođen Majkl Kirk Daglas (engl. Michael Kirk Douglas), američki glumac i producent.
-
Umro Valter Brajski (njem. Walter Breisky), austrijski političar, kancelar Austrije na jedan dan.
-
Jedinice Crvene armije u Drugom svetskom ratu prešle u Srbiju na osnovu jugoslovensko-sovjetskog dogovora.
-
U Derventi rođen Abas Arslanagić, bosanskohercegovački rukometni golman i trener.
-
Umro Vlaho Paljetak, hrvatski skladatelj, autor i izvođač slavnih šansona (Marijana, Popevke sem slagal).
-
Posle 63 dana teških borbi Nemci ugušili ustanak stanovnika Varšave. Poginulo oko 250.000 Varšavljana, velik broj završio u nacističkim koncentracionim logorima, a grad gotovo potpuno uništen.
-
Raspušten je koncentracioni logor na Banjici u Beogradu, koji su nemačke okupacione vlasti osnovale u junu 1941. Prema nepotpunim podacima, kroz taj logor prošlo je oko 100.000 zatvorenika, od kojih je oko 80.000 ubijeno.
-
Počela Treća moskovska konferencija na kojoj su britanski premijer Vinston Čerčil i lider SSSR Josif Visarionovič Staljin razmatrali problem Poljske, Grčke i Jugoslavije i dogovarali se o uređenju Evrope posle Drugog svetskog rata.
-
Započela Beogradska operacija kojom je Beograd oslobođen od njemačkih okupatora.
-
Izvršio samoubistvo Ervin Romel (njem. Erwin Johannes Eugen Rommel), njemački feldmaršal i vojskovođa.
-
Britanske i grčke snage oslobodile Atinu koja je bila pod nemačkom okupacijom od aprila 1941.
-
Poginula Anka Matić Grozda, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
-
Jedinice NOVJ generala Peka Dapčevića i Crvene armije generala Vladimira Ždanova u Drugom svetskom ratu oslobodile Beograd, u završnoj fazi Beogradske operacije.
-
Američke trupe su zauzele Ahen, prvi veći nemački grad koji su u Drugom svetskom ratu osvojili saveznici.
-
U filipinskom zalivu Lejte počela jedna od najvećih pomorsko-vazdušnih bitaka u Drugom svetskom ratu, u kojoj je učestvovala gotovo cela japanska flota i tri četvrtine flote SAD, okončana porazom Japanaca 25. oktobra.
-
Poginuo Ivan Milutinović, crnogorski i jugoslovenski komunist i revolucionar. Član CK KPJ, Vrhovnog štaba NOV i POJ i NKOJ-a, general-lajtant NOVJ i narodni heroj. Poginuo je prebacujući se preko Dunava u tek oslobođeni Beograd, kada je brod u kome se nalazio naišao na minu.
-
Američki avioni su u Drugom svetskom ratu tokom velike vazdušno-pomorske bitke u filipinskom zalivu Lejte potopili japanski bojni brod „Musaši“, jedan od najvećih u svetu.
-
Split je oslobođen od fašističkog okupatora. Borbe za oslobođenje Splita spadaju u najznačajnije operacije koje je vodio 8. dalmatinski korpus s povijesnim vojnim i političkim značenjem.
-
Nemačka vojska je zauzela Bansku Bistricu, centar Slovačkog nacionalnog ustanka, čime je taj ustanak ugušen.
-
Predsednik Nacionalnog komiteta oslobođenja Jugoslavije Josip Broz Tito i predsednik izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije Ivan Šubašić u Beogradu potpisali sporazum o obrazovanju jedinstvene jugoslovenske vlade koja treba da pripremi izbore za Ustavotvornu skupštinu.
-
Počela je Batinska bitka u kojoj su jedinice sovjetske Crvene armije i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, posle teških borbi 23. novembra porazile nemačke snage.
-
Potopljen "Tirpiz", posljednji veliki ratni brod nacističke Njemačke, u fjordu Tromzo na sjeveru Norveške.
-
Drugi svjetski rat - partizanske jedinice Narodno-oslobodilačke vojske Jugoslavije oslobodile Skoplje.
-
Američka 7. armija pod zapovjedništvom generala Alexandera M. Patca osvojila je Strassbourg i tako se domogla Rajne.
-
Alfred Blalok i Vivijen Tomas vrše prvu operaciju (na čoveku) da bi ispravili sindrom plave bebe.
-
Rođen Ibrahim Rugova (alb. Ibrahim Rugova), albanski separatista, intelektualac i političar, prvi predsednik Demokratske lige Kosova i samoproglašene „Republike Kosovo”.
-
U Atini izbio građanski rat između Vlade, koju je podržavala Velika Britanija, i Fronta nacionalnog oslobođenja. Mir postignut na konferenciji u Varkizi 12.2.1945., kada su se predstavnici Vlade i EAM-a sporazumeli da plebiscitom bude određen oblik vladavine u Grčkoj.
-
Nakon jednomjesečnih borbi, postrojbe partizanskog 8. dalmatinskog korpusa oslobodile Knin, čime je završena Kninska operacija i oslobođena južna Hrvatska.
-
Nakon višednevnih krvavih borbi Danilovgrad oslobodjen od fašističkog okupatora.
-
Japanski avion napunjen eksplozivom, kojim je upravljao pilot-samoubica, u Drugom svetskom ratu udario u američku krstaricu "Nešvil" i usmrtio 133 člana posade.
-
Nemci u Drugom svetskom ratu u Ardenima probili savezničke linije odbrane, iznenadivši američke snage, i počeli kontraofanzivu na zapadnom frontu. U borbama okončanim nemačkim porazom saveznici izgubili 77.000 vojnika, a Nemci 130.000.
-
U Novom Sadu izašao prvi broj dnevnog lista na mađarskom jeziku "Sabad Vajdašag", koji je u septembru 1945. promenio naziv u "Mađar so".
-
Drugi svjetski rat: Treća armija Georgea S. Pattona razbija okruženje američkih snaga u Bastogneu, Belgiji.
-
Umro francuski pisac i muzikolog Romen Rolan (franc. Romain Rolland), kosmopolit, pacifist, često nazivan francuskim Tolstojem i savješću svog vremena. Njegov književni opus sadrži 75 knjiga. Dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1915.