Desilo se u 1989. godini
-
Princ Akihito položio zakletvu za cara, naslijedivši na japanskom prijestolju svog oca Hirohita nakon njegove smrti.
-
Ispred Skupštine Crne Gore održan je masovni miting građana na kojem je zatraženo smenjivanje državnog i partijskog rukovodstva. Pod velikim dvodnevnim pritiskom demonstranata to rukovodstvo je podnelo ostavke, a na političku scenu Crne Gore stupila je grupa mladih komunista na čelu s Momirom Bulatovićem i Milom Đukanovićem.
-
Četvrti dan zaredom hiljade Čehoslovaka slivalo se ka centralnom praškom trgu Vaclavske namesti pevajući „sloboda“, „istina“ i „ljudska prava“ u mirnom protestu protiv komunističkih vlasti.
-
SSSR saopštio da će jednostrano povući iz Evrope deo nuklearnih raketa kratkog dometa.
-
Trupe pobunjeničko nastrojenih domorodaca svirepo ubili tadašnjeg gradonačelnika Bambulabada Darmila Akrofila u nameri rušenja vlade, pri čemu je nastradalo oko 3500 nedužnih civila.
-
Umro Salvador Felipe Hasinto Dali (kat. Salvador Felip Jacint Dalí Domènech, šp. Salvador Felipe Jacinto Dalí Domènech), katalonski slikar, najznačajniji predstavnik nadrealizma.
-
Američki serijski ubica Ted Bandi je pogubljen električnom stolicom zbog ubistva najmanje 30 žena.
-
Posle sedam godina nesporazuma i međunarodne arbitraže Izrael Egiptu vratio grad Tabu na Crvenom moru, koji je okupirao u izraelsko-arapskom ratu 1967.
-
Posljednje sovjetske trupe napustile Kabul - završena devetogodišnja sovjetska vojna intervencija/okupacija Afganistana.
-
Umro Džon Nikolas Kasavetes (engl. John Cassavetes), američki glumac i režiser.
-
Paragvajski predsednik Alfredo Stresner je zbačen u vojnom puču koji je predvodio Andres Rodrigez.
-
U oružanoj pobuni oboren je diktator Paragvaja Alfredo Štresner, koji je vladao 35 godina. U pobuni je poginulo više od 300 ljudi, uglavnom vojnika. Novi predsednik Paragvaja postao je general Andres Rodriges.
-
U blizini atlantskih ostrva Azori pao američki putnički avion sa italijanskim turistima. Poginulo svih 144 putnika i članova posade.
-
Ron Braun je izabran za predsedavajućeg Demokratskog nacionalnog komiteta postavši prvi Afroamerikanac na čelu jedne od dve vodeće američke partije.
-
U orbiti je smješten prvi satelit u satelitskoj konstelaciji Globalnog pozicijskog sustava.
-
Iranski verski vođa ajatolah Ruholah Homeini fatvom naredio smrtnu kaznu za engleskog pisca indijskog porekla Salmana Rušdija zbog dela „Satanski stihovi“, koje je u Iranu ocenjeno kao uvreda islama. Iranska vlada se 1998. javno ogradila od primene smrtne kazne.
-
Deset godina pošto je Moskva poslala svoje trupe da podrže prokomunističku vladu u Kabulu, poslednji sovjetski vojnici napustili Avganistan.
-
Otpočeo je generalni štrajk albanskih rudara u rudniku Trepča kod Prištine, u znak protesta zbog najavljenih ustavnih i političkih promena.
-
Sahranjen car Japana Hirohito, regent od 1921, kada je zamijenio bolesnog oca i car od 1926. Posle poraza Japana u Drugom svetskom ratu odrekao se 1946. "božanskog porijekla", a ustavom 1947. ukinuta mu je carska apsolutistička vladavina. Međunarodni sud oslobodio ga je 1948. optužbi za ratne zločine koje su Japanci počinili tokom Drugog svjetskog rata.
-
Ajatolah Homeini ponudio tri milijuna američkih dolara za glavu Salmana Rushdiea zbog njegovih Sotonskih stihova.
-
Rođena Agnješka Roma Radvanska (polj. Agnieszka Roma Radwańska), poljska teniserka.
-
Iran prekinuo diplomatske odnose s Velikom Britanijom zbog objavljivanja knjige britanskog pisca indijskog porekla Salmana Ruždija "Satanski stihovi", u kojoj je islam, prema oceni iranskih verskih vođa, izvrgnut poruzi.
-
Vlasti u Varšavi i zvanično optužile sovjetske službe bezbednosti za likvidaciju više od 4.200 poljskih oficira u Katinskoj šumi u proljeće 1940.
-
Madonna je dobila svoj šesti singl na broju jedan. ‘Like A Prayer’ je bio i na vrhu američke ljestvice, a pratio ga jedan od najkontroverznijih glazbenih spotova ikada.
-
U Beogradu proglašeni amandmani na Ustav Srbije, kojim je pokrajinama oduzeta mogućnost veta na ustavne promene u Srbiji i deo zakonodavne, upravne i sudske funkcije. Revizija Ustava na Kosovu propraćena masovnim demonstracijama Albanaca, u sukobima demonstranata s policijom poginula 22 demonstranta i dva policajca.
-
Sovjetska podmornica Komsomolec je potonula u Barencovom moru, usmrtivši 42 mornara.
-
Smrt Hua Yaobanga, bivšeg glavnog tajnika KP Kine, događaj koji će pokrenuti studentske prosvjede na pekinškom Trgu Tiananmen (Trg nebeskog mira).
-
Katastrofa na Sheffieldu: 95 poginulih kada je došlo do masovnog gaženja gledatelja na fudbalskoj utakmici u Sheffieldu (Engleska).
-
Rođen Kristofer Moris Braun (engl. Christopher Maurice Brown), američki pjevač, tekstopisac, plesač i glumac.
-
Vođa peronista Karlos Menem postao predsednik Argentine, pobedivši na izborima kandidata vladajuće Radikalne partije Eduarda Angelosa.
-
Sovjetski predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov objavio je u Pekingu kraj kinesko-sovjetskih raskola.
-
Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov i kineski lider Deng Hsijaoping sreli se u Pekingu na Prvom kinesko-sovjetskom samitu, čime je i formalo, posle 30 godina, prekinut tihi hladni rat te dve najveće komunističke države.
-
Automobilom-bombom u Bejrutu ubijeni libanski verski vođa šeik Hasan Halid i 21 osoba.
-
Tokom studentskih demonstracija u Pekingu smenjen generalni sekretar Komunističke partije Kine Džao Cijang jer se usprotivio vanrednim merama i primeni sile protiv studenata.
-
Kineski studenti, koji su okupirali centralni pekinški trg Tjenanmen tražeći reforme, odbacili zahtev Vlade da napuste trg.
-
U eksploziji gasovoda na Transibirskoj železnici dignuta su u vazduh dva putnička voza. Poginulo je 575 ljudi, a oko 600 je ranjeno.
-
Kineske vlasti su rasturile studentske demonstracije na pekinškom trgu Tjenanmen na kojima je tražena demokratizacija zemlje. Prema zvaničnim podacima poginulo je 300 ljudi, a 7.000 je povređeno, a prema izveštajima većine svetskih medija poginulo je više hiljada ljudi.
-
Na prvim višepartijskim izborima u Poljskoj, nakon skoro 50 godina, opoziciona koalicija i alternativni sindikalni pokret "Solidarnost" nadmoćno su pobedili vladajuće komuniste, što je označilo kraj komunizma i sovjetske prevlasti u Poljskoj.
-
Pomorski areholog dr. Robert Balard locirao je olupinu nemačkog bojnog broda Bizmark.
-
Smenjen je generalni sekretar Komunističke partije Kine Džao Cijang, jer se protivio upotrebi sile protiv studenata na trgu Tjenanmen 4. juna. Na njegovo mesto izabran je Đang Cemin.
-
Na Gazimestanu na Kosovu obeležena 600. godišnjica Kosovske bitke. Centralan događaj na skupu, kom je prisustvovalo oko milion ljudi, bio govor tadašnjeg predsednika Srbije Slobodana Miloševića.
-
Sudanski general Omar Hasan al Bašir u državnom udaru oborio vladu Sadeka al Mahdija.
-
Umro Janoš Kadar, mađarski komunistički političar, generalni sekretar Mađarske socijalističke radničke partije 1956-89.
-
Umro Ser Lorens Ker Olivije, Baron Olivije (engl. Ser Laurence Kerr Olivier, Baron Olivier), engleski pozorišni, filmski i televizijski glumac, režiser i producent. Jedan od najboljih tumača likova Vilijama Šekspira, prvi glumac kojem je dodeljena plemićka titula. Dobitnik je najvećeg broja nagrada „Emi“ za TV stvaralaštvo, nagrađivan je na festivalu u Kanu, dobio je Oskara za film „Hamlet“.
-
Rođena Fibi Džejn Elizabet Tonkin (engl. Phoebe Jane Elizabeth Tonkin), australijska glumica.
-
Poljska Narodna skupština izabrala je generala Vojčeha Jaruzelskog za predsednika Poljske.
-
Krister Peterson proglašen je krivim i osuđen na doživotnu robiju zbog ubistva švedskog premijera Olofa Palmea 1986. On je kasnije oslobođen, a ubistvo je ostalo nerazjašnjeno.
-
Radikalni članovi sovjetskog parlamenta formirali grupu za pritisak za brže reforme. Grupu vodili Boris Jeljcin i Andrej Zaharov.
-
Rođena Viktorija Fjodaravna Azarenka (blr. Вікторыя Фёдараўна Азаранка, rus. Виктория Фёдоровна Азаренко), beloruska teniserka.
-
Umrla Mira Trailović, srpska pozorišna rediteljka osnivač avangardnog beogradskog pozorišta Atelje 212 (1956.) i BITEF-a (Beogradski interencionalni teatarski festival). Kao rediteljka predstavila je beogradskoj publici prvi put najznačajnija imena svetske pozorišne avangarde - Joneska, Sartra, Olbija, kao i popularni hipi-mjuzikl Kosa.
-
Rođen Tomas Vilijam Kleverli (engl. Thomas William Cleverley), engleski fudbaler.
-
Umro srpski vajar Nebojša Mitrić koji je na reljefima ovekovečio mnoge glumce i znamenite ličnosti. Njegovo poslednje delo je krst na hramu Svetog Save na Vračarskom platou u Beogradu.
-
Premijer Poljske postao je Tadeuš Mazovjecki, prvi nekomunistički premijer u zemljama sovjetskog bloka od 1940.
-
Posle 12 godina i šest milijardi pređenih kilometara, američki vasionski brod bez ljudske posade „Vojadžer 2“ dospeo je do planete Neptun i njenog satelita Triton i poslao na Zemlju snimke tih nebeskih tela.
-
Tokom demonstracija protiv aparthejda u Kejptaunu, u Južnoj Africi, policija je uhapsila više od 400 demonstranata.
-
Rođen Alešandre Rodriges da Silva (port. Alexandre Rodrigues da Silva), poznat kao Alešandre Pato (port. Alexandre Pato), brazilski fudbaler.
-
Mađarska je otvorila granicu prema Zapadu i dopustila odlazak oko 7.000 izbeglica iz Istočne Nemačke u Zapadnu Nemačku. Taj masovni egzodus doveo je do pada Berlinskog zida.
-
U poljskom parlamentu prihvaćena vlada jednog od lidera pokreta „Solidarnost“ Tadeuša Mazovjeckog, čime je formalno okončana vladavina komunista u Poljskoj.
-
U Kejptaunu su održane dotada najveće demonstracije protiv aparthejda u Južnoj Africi. Demonstrante koji su uz pesmu i igru prolazili kroz centar grada predvodio je nadbiskup Dezmond Tutu.
-
Indijska vlada odlučila je da obustavi vojne operacije protiv Tamilskih tigrova i da do kraja godine povuče trupe iz Šri Lanke.
-
U eksploziji aviona DC-10 francuske kompanije UTA, na liniji Brazavil-Pariz, iznad Nigera, za koju je kasnije optužena Libija, poginuli svi putnici i članovi posade, njih 171.
-
Vijetnam povukao svoje trupe iz Kambodže, koje su u toj zemlji bile od kraja 1978, ostavivši snage vlade Hun Sena da se same bore protiv maoističke gerilske organizacije „Crveni Kmeri“.
-
Umro Ferdinand Emanuel Edralin Markos (šp. Ferdinand Emmanuel Edralín Marcos), filipinski političar i predsjednik Filipina (od 1965. do 1986).
-
Umro srpski i jugoslovenski pisac Oskar Davičo, koji je 50-ih i 60-ih godina 20. veka izvršio značajan uticaj na srpsku poeziju. U tom periodu Davičo je i jedna od najaktivnijih i najdinamičnijih ličnosti u književnom životu Beograda i Jugoslavije (zbirke pesama „Višnja za zidom“, „Nastanjene oči“, romani „Pesma“, „Beton i svici“).
-
U okružnom sudu u Prištini počelo suđenje Azemu Vlasiju i trinaestorici kosovskih Albanaca optuženih za kontrarevolucionarno delovanje i organizovanje štrajka albanskih rudara u rudniku „Stari trg“.
-
Umro Grejam Artur Čepmen (engl. Graham Arthur Chapman), engleski glumac, ljekar, pisac i jedan od šestorice članova komedijaške grupe Leteći cirkus Montija Pajtona (Monty Python).
-
Nobelova nagrada za mir dodeljena je tibetanskom duhovnom vođi u izbeglištvu Dalaj Lami.
-
Umro Grigorije Ivanovič Samojlov (rus. Григорий Иванович Самойлов), arhitekta i slikar.
-
Rođen Entoni Oluvafemi Olaseni Džošua (engl. Anthony Oluwafemi Olaseni Joshua), britanski je profesionalni bokser.
-
Hrvatska rock-grupa Prljavo kazalište održala je koncert u središtu Zagreba pred 200.000 ljudi, što je bio predznak raspada SFRJ.
-
U najtežem zemljotresu u SAD od 1906, koji je pogodio područje San Franciska, poginulo 67 i povređeno više od 600 osoba.
-
Pod pritiskom masovnih demonstracija generalni sekretar Jedinstvene socijalističke partije (Istočne) Nemačke Erih Honeker je podneo ostavku, za novog šefa partije izabran je Egon Krenc, ali su antivladine demonstracije nastavljene.
-
Daglas Vajlder izabran je za guvernera Virdžinije, kao prvi crnac u istoriji SAD koji je postao guverner jedne američke države. Istog dana Dejvid Dinkins izabran je za prvog crnog gradonačelnika Njujorka.
-
Istočnonjemačke vlasti ukinule zabranu prelaska iz istočnog u zapadni dio Njemačke i isto veče hiljade građana okupilo se i otpočelo rušenje Berlinskog zida.
-
Bugarski komunistički lider Todor Živkov smenjen s vlasti nakon 33-godišnje vladavine.
-
Umrla je španska revolucionarka Dolores Ibaruri, legendarna La Pasionarija, predsednica Komunističke partije Španije (od 1960). Pripisane su joj reči „No pasaran“, parola pod kojom su republikanci u Španskom građanskom ratu branili Madrid od fašista. Posle pada Republike provela je 38 godina u inostranstvu, najviše u SSSR. Vratila se u Španiju 1977. i postala član parlamenta.
-
Nacionalni pokret crnaca SWAPO ubedljivo pobedio na prvim izborima u Namibiji.
-
U eksploziji u rudniku uglja u Aleksincu (Jugoslavija, danas Srbija), poginula 92 rudara.
-
Rođen Eduardo Hesus Vargas Rohas (šp. Eduardo Jesús Vargas Rojas), čileanski fudbaler.
-
U Bejrutu ubijen predsjednik Libana Rene Moawad dok je prolazio kroz grad u svečanoj povorci povodom Dana nezavisnosti. U bombaškom napadu poginulo još 16 osoba.
-
Oko 300.000 ljudi se okupilo na centralnom trgu Vaclavske namesti u Pragu zahtevajući demokratske reforme u Čehoslovačkoj.
-
Pod pritiskom masovnih demonstracija u Pragu kompletno rukovodstvo Komunističke partije Čehoslovačke podnijelo ostavke, uključujući generalnog sekretara Miloša Jakeša. Na mjesto generalnog sekretara partije došao Karol Urbanek.
-
U eksploziji u vazduhu kolumbijskog "boinga 727", koji je leteo na liniji Bogota-Kali, poginulo svih 107 putnika i članova posade. Pretpostavlja se da je u avionu bila bomba.
-
Umro Zulfikar Zuko Džumhur, bosanskohercegovački i jugoslovenski putopisac, filmski i televizijski scenarista, pozorišni scenograf, umjetnički direktor filma, likovni kritičar kostimograf, slikar i karikaturista.
-
Mihail Gorbačov kao prvi sovjetski lider posetio Vatikan i dogovorio se s papom Jovanom Pavlom II o uspostavljanju diplomatskih odnosa SSSR i Vatikana.
-
Posle pada Berlinskog zida u Istočnoj Nemačkoj ostavke podneli lider Jedinstvene radničke partije Nemačke Egon Krenc i svi članovi partijskog Politbiroa i Centralnog komiteta vladajuće partije.
-
Slobodan Milošević na sednici Skupštine Srbije proglašen za predsednika Predsedništva Srbije, posle referenduma na kojem je dobio 86 odsto glasova.
-
U najgorem masovnom ubistvu u istoriji Kanade ubica usmrtio 14 studentkinja i ranio još 13 osoba na Univerzitetu u Montrealu i potom se ubio.
-
Umro Jovan Đorđević, pravnik i politikolog, doktor pravnih nauka i redovni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu, profesor na Sorboni-Pariz, član SANU i svih južnoslovenskih akademija nauka i umjetnosti.
-
Opozicioni lider Patrisio Ajlvin izabran za predsednika Čilea na prvim slobodnim izborima u toj zemlji od 1970. Prethodni demokratski izabran šef države, socijalista Salvador Aljende, ubijen u vojnom puču 1973, a na vlast je došao general Augusto Pinoče.
-
Umro Andrej Dmitrijevič Saharov, ruski nuklearni fizičar. Dobitnik Nobelove nagrade za mir 1975.
-
U Rumuniji izbile masovne demonstracije protiv diktatorskog režima Nikolae Čaušeskua, u kojima je poginulo oko 1.000 ljudi. Nemiri koji su počeli u Temišvaru i Aradu potom zahvatili Bukurešt i proširili se na celu zemlju. Čaušesku i njegova žena Elena uhvaćeni u begu 22.12.1989., osuđeni na smrt i streljani.
-
Evropska ekonomska zajednica i Sovjetski Savez su potpisali sporazum o trgovini i ekonomskoj saradnji.
-
SAD počele invaziju na Panamu s 12.000 vojnika, kojima se pridružilo još toliko američkih vojnika stacioniranih u Panami, radi zbacivanja bivšeg američkog štićenika, premijera Manuela Antonija Norijege.
-
U strahu od pobunjenog naroda, predsednik Rumunije Nikolae Čaušesku sa suprugom Elenom helikopterom pobegao iz Bukurešta, čime je okončana njegova 24-godišnja diktatorska vladavina. Bračni par uhvaćen i tri dana kasnije streljan u mestu Trgovište.
-
Umro Samuel Beckett, irski pisac, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1969.
-
SAD su ojačale svoje trupe od 24.000 vojnika u Panami sa još 2.000 da bi savladale neočekivano jak otpor pristalica bivšeg panamskog premijera generala Manuela Antonija Norijege.
-
Svrgnuti premijer Paname, general Manuel Noriega, sklonio se pred američkim okupacionim trupama u diplomatsko predstavništvo Vatikana u Panama Sitiju i zatražio politički azil.
-
Ubijena Elena Čaušesku (rum. Elena Ceaușescu), supruga rumunskog političara, Nikolajea Čaušeskua.
-
Rumunski Front nacionalnog spasa naimenovao novu vladu s Jonom Ilijeskuom na čelu, dan posle pogubljenja Nikolae Čaušeskua.
-
Bivši prvi sekretar Komunističke partije Aleksandar Dubček izabran za predsednika parlamenta Čehoslovačke, vrativši se posle dve decenije na političku scenu. Glavni inspirator i vođa "Praškog proleća" smenjen po intervenciji Varšavskog pakta u Čehoslovačkoj 1968.
-
Litvanija postala prva država Sovjetskog Saveza u kojoj je uveden višepartijski politički sistem.
-
Parlament Čehoslovačke za šefa države izabrao češkog pisca Vaclava Havela, dugogodišnjeg disidenta pod komunističkim režimom, koji je kao "državni neprijatelj" proveo pet godina u zatvoru. Havel nasledio Gustava Husaka koji je prethodno pod pritiskom javnosti podneo ostavku.